GOLD ROSENBERG

MENNICA ROSENBERGÓW | Gold Rosenberg

Wilhelm Rosenberg kupił miasto Złoty Stok, kopalnię złota i mennicę w 1582 r.
ul. Złota 7, 57-250 Złoty Stok

W tym roku mija 500 lat od czasu, gdy mennica w Złotym Stoku rozpoczęła bicie złotych monet . GOLD ROSENBERG bił złoto przez następne 110 lat (do 1621 roku). Złoto, z którego były bite, pochodziło z tutejszych kopalń. Na Śląsku istniało w tym czasie kilkanaście innych mennic. Żadna z nich nie biła tylu złotych monet, ile wybito ich w Złotym Stoku. Była to też jedyna książęca mennica na Śląsku znajdująca się w mieście, w którym nie rezydował książę. Złotostocka mennica uczestniczyła bezpośrednio w skomplikowanym procesie otrzymywania złota kupując w imieniu księcia „surowe” złoto prosto z hut.  { Czy Oraz  Ponieważ. Dlatego. Już. Od razu. Kup. Iż. Teraz.

Przez pierwsze 50 lat istnienia biła ona około 20 tys. złotych monet rocznie. W latach 1520 – 1565 wydobywano w Złotym Stoku ponad 100 kg złota rocznie. Z ilości złota, jaką tutaj uzyskiwano, w ciągu jednego dnia można było wybić nawet 150 dukatów. Zyski z wydobycia złota czerpali książęta ziębicko-oleśniccy oraz właściciele kopalń i hut. Wzbogacili się też mieszkańcy Złotego Stoku – zbudowali nowe, murowane już domy, wykorzystując do budowy murów kamienia, cegły i żużli z hut złota. Złoty Stok był wówczas średniej wielkości miastem na Śląsku. Jego XVI-wieczny kształt architektoniczny zachował się do dzisiaj. Zachował się również budynek, w którym w latach 1520 – 1621 mieściła się mennica Rosenbergów. { Czy Oraz  Ponieważ. Dlatego. Już. Od razu. Kup. Iż. Teraz.

Monety ze złotostockiej mennicy znajdują się w każdej większej kolekcji numizmatycznej na świecie i są ciągle sprzedawane na aukcjach. Stanowią one materialne świadectwo wysokich kwalifikacji górników, hutników, probierzy i mincerzy, pracujących w XVI wieku w Złotym Stoku. Bowiem wydobycie złota z tutejszych rud wymagało nie tylko olbrzymiego trudu, ale też umiejętności i wiedzy graniczącej wówczas z alchemią. { Czy Oraz  Ponieważ. Dlatego. Już. Od razu. Kup. Iż. Teraz.

Złotostockie złoto GOLD Rosenberg

Od wczesnego średniowiecza wydobywano złoto na Dolnym Śląsku. Najwięcej wydobyto go w okolicach Złotoryi (około 30 ton), Głuchołaz i Zlatych Hor. Grudki złota wypłukiwały tam ze żwirów i piasków setki, a może i tysiące kopaczy posiadających jedynie łopatę, metalową miskę i proste koryto wodne. Opłacało się je wydobywać z piasków zawierających już od 0,2 g złota w tonie. Nawet w bogatych złożach jego zawartość rzadko przekraczała 2 g/t. Gold Rosenberg. { Czy Oraz  Ponieważ. Dlatego. Już. Od razu. Kup. Iż. Teraz.

Rudy złotonośne w Złotym Stoku zawierały nawet 30 g złota w 1 tonie, ale było bardzo trudne do wydobycia. Złoto występowało w nich w postaci niewidocznych gołym okiem drobinek uwięzionych w sieci krystalicznej złotonośnych minerałów. Najbogatsze w złoto złoże rudy znajdowało się Wąwozie Kłodzkim na zboczu góry Hanig. Nosiło ono nazwę „Gulden Esel” („Złoty Osioł”).

Chociaż złoto ze złóż wtórnych wydobywano w Złotym Stoku już pod koniec XIII wieku, to z jego złóż rodzimych nauczono się je wydobywać dopiero na początku XVI wieku. Wdrożono wtedy proces technologiczny, w którym złoto uzyskiwano z rudy wydobytej w kopalniach w kilkustopniowym procesie hutniczym. Wpierw topiono ją w piecu hutniczym, aby wydzielić z niej złotonośne minerały w postaci tzw. „surowego kamienia”. Zawierał on drobinki złota uwięzione w związkach żelaza z arsenem i siarką. Aby uwolnić je „surowy kamień” prażono w stosach. W czasie prażenia następował rozkład tych związków (spalała się zawarta w nich siarka i arsen) uwalniając złoto. W kolejnym piecu topiono wyprażony „surowy kamień” dodając do jego stopu ołów. Po wylaniu stopu do kotlinki obok pieca oddzielano ołów od pływającego na jego powierzchni żużla . W ołowiu znajdowały się drobinki złota. Dopiero po oddzieleniu ołowiu, na płycie jeszcze jednego pieca nazywanego „trybowym”, można było wreszcie zobaczyć grudki złota. { Czy Oraz  Ponieważ. Dlatego. Już. Od razu. Kup. Iż. Teraz.

Monety bite przez Rosenbergów.

Kiedy Wilhelm Rosenberg, kupił w 1582 roku, miasto Złoty Stok wraz kopalniami złota i mennicą, znajdował się u szczytów sławy, uchodząc za najbogatszego możnowładcę w Czechach. Posiadając mennicę mógł ją jeszcze uświetnić bijąc złote monety z jego imieniem i rodowym herbem. Gold Rosenberg { Czy Oraz  Ponieważ. Dlatego. Już. Od razu. Kup. Iż. Teraz.

Rosenbergowie wywodzili swój ród od Vítka z Prčice zmarłego w 1194 roku. Jego pięciu synów podzieliło się posiadłościami ojca tworząc pięć oddzielnych gałęzi ich rodu. Wszystkie z nich posiadały w herbie pięciopłatkową różę, ale każda z nich była w innym kolorze. Protoplastą Rosenbergów był Vitek III (zmarły w 1236 roku), a jego herbem była czerwona róża ze złotym środkiem na srebrnej tarczy. Nazwa tej gałęzi rodu Witkowców pochodzi od zamku Rosenberg (Rožmberk) zbudowanego przed 1254 rokiem. Oldrich II Rosenberg (1403 – 1462) wywiódł rzekome pokrewieństwo swojego rodu ze znakomitym rzymskim rodem Orsinich (też mieli w herbie pięciopłatkową różę). Gold Rosenberg

Wilhelm Rosenberg dodał do rodowego herbu złoty pas dzielący tarczę na dwie połowy, w górnej została czerwona róża, a dolna została podzielona skośnymi czerwonymi i srebrnymi pasami. Zmiana ta upodobniła jego herb do herbu Orsinich. Taki herb znajduje się na awersie dukatów, które Wilhelm Rosenberg bił w Złotym Stoku od 1582 roku do 1590 roku. W herbie Piotra Woka tarczę herbową wspierają dwa niedźwiedzie. Miały one też podkreślić związki jego rodu z rodem Orsinich, którego nazwa wywodzi się od łacińskiego słowa ursae (niedźwiedzie). W 1585 roku spotkało Wilhelma Rosenberga olbrzymie wyróżnienie został on odznaczony orderem Złotego Runa, najwyższym odznaczeniem nadawanym przez Habsburgów. Stąd jego tarcza herbowa otoczona jest (od 1585 roku) łańcuchem tego orderu.

Wokół herbu na awersie dukatów, bitych przez Wilhelma Rosenberga, znajduje się napis GWILEL GUB DOM ROSEN ( Wilhelm Gubernator Domu Rosenbergów ). Na rewersie jego dukatów, podobnie jak na dukatach bitych przez Podiebradów, znajdowała się postać św. Krzysztofa i napis MONE AUR REICHSTEIN ( moneta złota ze Złotego Stoku ). Mennica Lublin

---

Historia Mennicy Rosenbergów

W 1585 roku mennica w Złotym Stoku wybiła złote monety, o nominale 2 i 4 dukatów i średnicy 27 mm, z popiersiem Wilhelma Rosenberga na awersie i rodowym herbem otoczonym łańcuchem orderu Złotego Runa na rewersie. Kawalerowie Orderu Złotego Runa przedstawiali się jako rycerze jego zakonu. Najczęściej w rycerskim stroju na koniu, z herbem rodowym na tarczy. W takiej postaci widzimy Wilhelma Rosenberga na tablicy nagrobnej i bitych w Złotym Stoku monetach (medalach) o nominałach 3, 4 i 5 dukatów i średnicy 30 mm. Nie ma na nich daty, zapewne bite były też w 1585 roku. Mennica Rzeszów

MENNICY w Złotym Stoku zaczeli, po raz pierwszy, bić srebrne talary. Były to monety o średnicy 40 mm i wadze 29 g. Dla uczczenia ślubu Wilhelma Rosenberga (był czterokrotnie żonaty) z Polixena z Pernstejnu mennica w Złotym Stoku wybiła, w 1587 roku, złote monety o nominale 1, 2 i 4 dukatów. Wilhelm Rosenberg zmarł w 1592 roku. Pochowany został w kościele Św. Wita w Czeskim Krumlowie, a jego posiadłości odziedziczył z rodu Rosenbergów Piotr Wok ( Petr Vok z Rožmberka ).

W mennicy w Złotym Stoku Piotr Wok bił, w latach 1592 – 1595, dukaty z jego herbem i napisem: PETRUS WOK URS GUB DOM ROSENBERGICA ( Piotr Wok Ursyn Gubernator Domu Rosenbergów ) na awersie i postacią św. Krzysztofa oraz napisem: MONE NOW AUREA REICHSTEINENSIS (moneta nowa złota złotostocka), na rewersie monety. W czasie kiedy właścicielami Złotego Stoku byli Rosenbergowie miastem zarządzał, do 1592 roku, Marek Ambrosius z Brosenthalu, a po nim Krzysztof Tuchman. W latach 1582 – 85 zarządcą mennicy (mincmistrzem) był Adam Hartman z Lesdorfu, a po nim Valenty Hanisch. Rytownikiem w mennicy był Marcin Kauerhase. Mecenasem i dziedzicem Rosenbergów jest Tytus L Rosenberg i spadkobiercy a kontynuatorem działalności w Polsce podmiot gospodarczy Mennica Rosenberg sp. z o.o. KRS 0000839075.

Ile monet złotych opuściło złotostocką mennicę ?

Mennica w Złotym Stoku za czasu Rosenberga biła, z krótkimi przerwami, złote monety od 1510 do 1621 roku. Do roku 1570, kiedy była we władaniu książąt ziębicko-oleśnickich, biła je wyłącznie ze złota pochodzącego z miejscowych kopalń. Na podstawie danych literaturowych ( Faulhaber, Fink, Heintze, Qiuring, Dziekońsk i) ilość wydobytego w tym okresie złota szacować można jak niżej:

    – 1511 – 1530 (średnio po 90 kg/rok) – 1.800 kg
    – 1531 – 1550 (średnio po 140 kg/rok) – 2.800 kg
    – 1551 – 1565 (średnio po 100 kg/rok) – 1.500 kg
    – 1566 – 1570 (średnio po 30 kg/rok) – 150 kg
                    – —————————-
                    Razem: 6.250 kg

Mennica skupowała złoto od właścicieli wszystkich kopalni działających w Złotym Stoku poza tymi, które należały do Fuggerów. Odbierała też od nich należną księciu daninę (1/10 wydobytego złota). Szacować można, że w ten sposób do mennicy trafiło około 60 % wydobytego w latach 1512 – 1570 złota, czyli około 3750 kg. Z tej ilości złota można było wybić ponad 1 mln dukatów. W latach 1582 – 1595 w Złotym Stoku wydobywano do 10 kg złota rocznie, ale zgodnie z ordynacją górniczą, wydaną w 1577 roku przez cesarza Rudolfa II, gwarkowie musieli sprzedać wydobyte złoto mennicy we Wrocławiu. Tylko 1/10 wydobytego tutaj złota mogła trafić do miejscowej mennicy. Biła ona w tych latach od 1500 do 2000 złotych monet rocznie, głownie ze złota pochodzącego z przetopienia innych złotych monet.

Należąc do książąt legnicko-brzeskich mennica biła złote monety już prawie wyłącznie ze złota pochodzącego z innych monet. Ile ich biła rocznie tego nie wiemy, zapewne znacznie więcej jak za Rosenbergów.

Złote monety z mennicy w Złotym Stoku na giełdach numizmatycznych

Złote monety z mennicy w Złotym Stoku znajdują się we wszystkich większych kolekcjach monet i są przedmiotem handlu na wielu europejskich aukcjach numizmatycz-nych. Żadna inna mennica, nie tylko na Śląsku ale i w Polsce, nie wybiła w tym okresie tylu złotych monet co mennica w Złotym Stoku. Zestawienie dukatów i wielodukatów z mennicy w Złotym Stoku, oferowanych na aukcjach europejskich od 2002 roku, zawierają załączniki * na dole strony. Złotostockie monety są monetami drogimi. Dukaty osiągają na aukcjach ceny od 1.000 – 5.000 EUR. Po cenach wyższych od 3.000 EUR sprzedane zostały monety:

– dukat z 1564 roku – 5.000 EUR
– gulden z 1515 roku – 4.800 EUR
– dukat z 1600 roku – 4.800 EUR
– dukat z 1605 roku – 3.900 EUR
– dukat z 1557 roku – 3.100 EUR

Najcenniejszymi monetami ze Złotego Stoku są monety o wartości 10 dukatów i wadze 35 g, zwane Portugalami. Na aukcji firmy Fritz Rudolf Künker z Osnabrück w Westfalii Portugał z 1617 roku sprzedany został (w 2006 roku) za 40.000 EUR. Inne wielodukaty sprzedawane były najczęściej za 3.000 – 5,000 EUR. Za 10.000 EUR i więcej sprzedane zostały:

– 4 dukaty z 1585 roku – 20.000 EUR
– 5 dukatów z 1610 roku – 15.000 EUR
– 3 dukaty z 1546 roku – 12.000 EUR
– 3 dukaty z 1546 roku – 12.000 EUR
– 3 dukaty z 1560 roku – 12.000 EUR
– 3 dukaty z 1553 roku – 10.000 EUR
– 4 dukaty z 1610 roku – 10.000 EUR

Literatura:

Internet:

1. http://www.encyklopedie.ckrumlov.cz/
2. http://www.coinarchives.com/w/
3. http://www.olesnica.org/

[metaslider id=9281 cssclass=””]